Angst voor vrijdag de 13e
is christelijk’
Donderdag 12 januari 2006 - Morgen is het weer oppassen geblazen:
vrijdag de 13e. Bijgelovigen leven weer een etmaal in angst. De angst voor
de ongeluksdag zit diep. ‘Allemaal door het christendom bedachte onzin’,
beweert de heks.
GRONINGEN – Vrijdag staat voor ongeluk, het
getal 13 eveneens. De combinatie moet wel helemaal voor bonje zorgen. De
argwaan jegens het getal 13 heeft diverse achtergronden.
Zo zaten bij het laatste avondmaal dertien man aan tafel: Jezus en zijn
twaalf discipelen. De dertiende man was Judas.
Een andere verklaring is dat het getal 12 een volmaakt getal is: twee keer
twaalf uur is een etmaal, twaalf maanden is een jaar. „Eén meer dan twaalf
is voor bijgelovigen altijd minder“, zegt de Groningse sterrenkundige Theo
Jurriëns. „Maar niemand weigert een dertiende maand salaris.“
De angst voor vrijdag vinden we terug in de religie. Jezus werd gekruisigd
op vrijdag en Judas verhing zich dezelfde dag nog. Sommigen denken ook dat
op vrijdag God Adam en Eva uit de Hof van Eden joeg. In Engeland werden
mensen op vrijdag onthoofd.
Heks Margarita Rongen van museum De Heksehoeve in Appelscha ziet het
anders. „Vrijdag heet naar de Freya: Freya-dag, de godin van de liefde. De
eerste christenen zagen Freya als heks, en verbanden haar naar een berg.
Daar vergaderde ze elke vrijdag met elf heksen en de duivel, samen
dertien. We geloven daar niet meer in, maar de vrijdag linken we nog
altijd aan Freya.“
Op vrijdag de 13e zouden heksen rituelen uitvoeren. „Flauwekul“, zegt
Rongen. „We doen niets bijzonders. Die dag brengt ook geen ongeluk. Hoe
kun je nou bang zijn voor een dag of een getal?“
De angst ligt volgens Margarita Rongen helemaal bij het christendom. „In
voorchristelijke tijd was er niets aan de hand. Ineens was vrijdag een dag
van vasten, een strafdag. Het christendom heeft het leuke ervan
weggehaald. Al het ongeluk is bedacht door de christenen.“
Ook sterrenkundige Jurriëns gelooft er niet in. „Mensen zien wat dat
betreft overal ellende. Als er iets misgaat op vrijdag de 13e dan zeggen
ze: zie je wel! Maar dat is schijn. Je onthoudt het gewoon beter als er
iets gebeurt op die dag.“ Toch zijn veel mensen in de ban van de
ongeluksdag. Jurriëns komt in zijn functie als jurylid bij
wielerwedstrijden vaak mensen tegen die nummer 13 weigeren. In de VS slaan
ze in hotels zelfs kamer 13 en etage 13 in de nummering over.
Iemand die startnummer 13 bij een wedstrijd weigert; iemand die niet op
nummer 13 wil wonen: is het bijgeloof of fobie? „Pas als het je in je
functioneren belemmert, is er sprake van een fobie“, zegt de Groningse
psychologe Josienna Davidse.
„Zolang het geen dramatische vormen aanneemt is er niets ernstigs aan de
hand. Toch bestaat er wel degelijk ‘officieel’ een fobie voor het getal 13
en voor vrijdag de dertiende. Maar psychologe Davidse is nog nooit een
patiënt met deze fobie tegengekomen. „Ik denk dat mensen hier niet zo snel
mee naar buiten treden. Ze voelen zich niet serieus genomen, omdat het
niet iets is wat je iedere dag hoort.“
De Oostenrijkse componist Arnold Schoenberg leed levenslang aan angst voor
het getal 13. Hij overleed op vrijdag de dertiende, 13 juli 1951, naar
verluidt om dertien minuten voor middernacht. Vrijdag 13 augustus 2004
durfde een bijgelovige Roemeen de deur niet uit, omdat hij bang was een
ongeluk te krijgen. Hij bleef thuis, maar werd daar gestoken door een wesp
van een zeldzame soort en stierf.